Ik heb in de dialoog met Joost Callens de vraag opgeworpen: hoe word je competent in zo een beladen woord als liefde?
Waarom? Het bereiken van meesterschap in belangrijke vaardigheden en bekwaamheden, is nooit eenvoudig, noch wordt het snel verworven. In dit geval: liefde uitstralen komt niet vanzelf. Onvoorwaardelijke liefde lukt maar als het in onze diepste vezels verankerd is. Het willen alleen volstaat niet, en moeten zeker al niet. Onze natuurlijke impulsen werken tegen. Uit onszelf hebben we de neiging om anderen te zien als tegenstanders, als bedreigingen, als onbetrouwbaar, als onbekwaam, als minderwaardig, en ga zo maar door. Bij het duurzaam omkeren van deze aangeboren gemoedstoestanden, en het verankeren van een ingesteldheid van onvoorwaardelijke liefde, komt veel bij kijken: doorzettingsvermogen, moed, geduld, geloof. Voor dit groeiproces kan het ontwikkelingsmodel van “van onbewust incompetent naar onbewust competent” verhelderend werken.
Hierbij doorloopt men vier fasen in het groeiproces naar meesterschap:
- Onbewust incompetent
- Bewust incompetent
- Bewust competent
- Onbewust competent
Ik neem het eenvoudig voorbeeld van het leren fietsen:
1. Onbewust incompetent
Vóóraleer er fietsen waren, wist ik uiteraard niet van hun bestaan af en was ik dus zeker niet in staat om ze te besturen.
2. Bewust incompetent
Op een bepaald ogenblik worden er fietsen uitgevonden. Ze zijn zichtbaar en beschikbaar, wat de zaak wezenlijk verandert. Ik zie ze dat het zeer aantrekkelijke instrumenten zijn om me veel vlotter te verplaatsen. Ik zie al onmiddellijk veel interessante bestemmingen die ik ermee zou kunnen bereiken, mocht ik een fiets kunnen bedienen. Ik ga dus leren om er meesterschap over te verwerven. Dat valt in het begin helemaal tegen. Ik knoei, doe mijn best, span me heel erg in en toch lukt het niet. Het resultaat is bedroevend, zeker vergeleken met de moeite die ik doe. Ik ga door fasen van wanhoop. Het lukt nooit. En mijn omgeving kijkt grinnikend toe.
3. Bewust competent
Maar ik ga door, en plots, zonder het te merken, begint het toch te lukken. Dat zet me natuurlijk aan om door te gaan en nog beter te doen. Kortom, na een tijd krijg ik meesterschap over de fiets. En met veel minder moeite beleef ik er nu plezier aan! Ik geraak dus in de flowfase.
4. Onbewust competent
Dan komt de fase waarin ik tijdens het fietsen al aan andere dingen kan denken of doen, zoals een gesprek voeren of zelfs telefoneren. Ik ben dus onbewust competent geworden. Ik moet er niet meer bij nadenken.
Grafisch weergegeven ziet het er zo uit.
Stadium 1: de knoeiperiode (fase bewust incompetent)
Ik doe veel moeite, maar het lukt niet. Er is geen resultaat.
Stadium 2: de vooruitgangsperiode (overgang van bewust incompetent naar bewust competent)
Het begint te lukken, ik rijd nog niet vlot, maar het gaat met minder moeite.
Stadium 3: de succesperiode (overgang van bewust incompetent naar onbewust competent)
Ik oefen verder en slaag erin me vlot in het verkeer te begeven en ik heb er ten volle plezier aan. Ik ben meesterschap aan het verwerven.
Stadium 4: de routineperiode (fase onbewust competent)
Ik denk er niet meer over na dat ik het kan en hoe het werkt. Het is routine geworden. De uitdaging is weg. Het is tijd om een nieuwe uitdaging op te nemen, anders dreigt de verveling toe te slaan.
De 2e fase nl ‘bewust incompetent’ is de kritische fase voor het bereiken van meesterschap. Kritisch namelijk omdat hier de keuze valt tussen afhaken of doorzetten. Afhankelijk van hoe men omgaat met de negatieve en afleidende gedachten en gevoelens waar we hier op botsen: ongeloof, gebrek aan zelfvertrouwen, fatalisme, ontgoocheling, verwarring, moedeloosheid, vrees en angst, eenzaamheid, ellende, onzekerheid, zenuwachtigheid, uitzichtloosheid (voor sommige belangrijke groeiprocessen kan die fase soms lang aanslepen).
Het is voor die fase van de waarheid dat mijn boek De magie na overgave, met de Ladder naar Bewust-zijn als methodiek, een cruciale hulp kan betekenen. Het levert namelijk de handvatten aan om met al die negatieve obstakels te leren omgaan.