De natuurlijke hiërarchische rangorde en het deblokkeren van relaties Het begrip is afkomstig uit de dierenwereld. Het geeft in een populatie aan in welke volgorde wie naar wie opkijkt en wie op wie neerkijkt.
Die rangorde bepaalt wie bovenaan of onderaan de rangorde staat voor het opeisen van voedsel ( vandaar de engelse benaming pecking order), voor het nemen van initiatieven, voor wie zich het eerst en het luidst laat horen, en voor tal van andere gedragingen en houdingen.
Ook menselijke relaties ontkomen niet aan deze realiteit: in de politiek, het bedrijfsleven en de openbare diensten, in families, in het verenigingsleven, de sportwereld,… Een gerechtvaardigde reden voor die rangorde is er niet, want degenen waar men naar opkijkt zijn daarvoor niet noodzakelijk de slimste, de meest bekwame, de meest succesvolle, de eerlijkste en meest betrouwbare. Het is gewoon een feitelijke toestand, een erfenis uit onze zoogdierenafkomst. Subjectief van aard maar door iedereen als harde realiteit aangevoeld. In veel menselijke situaties is dit natuurlijk geformalizeerd en in structuren vastgelegd. Denk aan de militaire wereld, de politiek, de bedrijven, de vakbonden, de ziekenhuizen,…..
Maar in onze huidige wereld waar de relaties op alle niveaus vastgelopen schijnen, waar alle remmen los zijn om het groot eigen gelijk en de eigen verongelijktheid te laten gelden, zijn deze starre relaties een hinderlijk anachronisme.
De Pecking Order blijft , maar met een nieuwe invulling.
De Pecking order is niet iets waar we ons bij neerleggen, maar dat we als een realistisch vertrekpunt zien voor veranderingen.
Het deblokkeren van vastgelopen situaties is altijd een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, maar de natuurlijke rangorde gebiedt dat de hoogste in de rangorde eerst beweegt.
Je kan dat niet verwachten van mensen die zich al altijd in een ondergeschikte positie gevoeld hebben en zich onderdanig gedragen hebben.
HOE KAN DAT DEBLOKKEREN IN GANG GEZET WORDEN?
Moed om zich kwetsbaar te durven opstellen brengt relaties in beweging.
Echt leiderschap voor de toekomst is er geen meer van domineren. Het gaat integendeel over het zich kwetsbaar durven opstellen door de eigen zwakheden en fouten, misstappen en vergissingen toe te geven.
We kennen allemaal de gangbare reflex als iets misgelopen is: de oorzaak en dus de schuld bij de ander leggen.Wat dan meestal uitdraait op een welles-nietes spelletje waarbij iedereen zich binnen zijn positie blijft verschansen. Met verzuurde relaties als gevolg.
Het kan ook anders. Door namelijk eens niet automatisch te reageren, maar integendeel te blijven stilstaan bij wat er gebeurd is. Dat laat ons toe om eerlijk ons eigen aandeel in de fout in te zien en nederig toe te geven. Daardoor kan nu het wonder gebeuren: door eerst te beginnen met de eigen tekortkomingen, gaat de ander nu niet meer in het defensief. Hij vertoont integendeel bereidheid om ook zijn aandeel in het verkeerd afgelopen verhaal toe te geven. Daardoor ontstaat de juiste sfeer om tot een oplossing te komen.
Waardoor komt dit? Mensen hebben er een hekel aan om een slecht figuur te slaan, en verweren zich instinctief als dat dreigt te gebeuren.
Als integendeel de andere partij mea culpa slaat, dan dit bezorgt mensen het veilig gevoel om de eigen fout toe te geven. Want ze slaan nu geen slecht figuur meer. Daarbij roept de wederzijdse eerlijkheid wederzijds respect op.
Ik heb dit in mijn loopbaan als ondernemer ervaren als de krachtigste hefboom voor leiderschap. Hier ligt het begin van duurzame vertrouwensrelaties en van wederzijdse persoonlijke groei.
Slechte mensen bestaan niet
Het zijn ons eigen gedrag en houding die zowel het slechte maar ook het goede in mensen kunnen versterken. Kwetsende uitspraken lokken dus agressief gedrag uit. Het eigen groot gelijk zet mensen en groepen tegen elkaar op. Nederigheid daarentegen verbindt.