Een onoplosbaar dilemma? Het is onoplosbaar. Zowel rechts als links hebben deels gelijk en deels ongelijk. Rechts: een land moet zijn begroting sluitend maken, anders dreigt er vroeg of laat groot gevaar. Tekorten opstapelen door ze te financieren met overheidsleningen zal ooit leiden tot torenhoge rentevoeten , onbetaalbare rentelasten en terugbetalingen en het verlies van het vertrouwen van de beleggers. Daardoor droogt de leningscapaciteit op. Ofwel kan de overheid dan haar verplichtingen niet meer nakomen inzake ziekteverzekering, werkloosheid, pensioenen, ambtenaren, openbare werken, … . En dreigt er een failliet van de overheid.
Ofwel wordt er geld bijgedrukt en ontspoort alles tot hyperinflatie en zien burgers hun obligaties en spaargeld in rook opgaan.
Links: de begrotingstekorten terugschroeven betekent stevig bezuinigen. Doordat het overheidsbeslag op de economie opgelopen is tot rond de 50 percent zal de koopkracht van de bevolking dalen, de economie krimpen en de werkloosheid nog toenemen. Wat op zijn beurt de tekorten verder doet oplopen en er nog meer besparingen nodig zijn.
Allebei geen speld tussen te krijgen. Maar niet verzoenbaar.
Wat de overheden ook doen, zware problemen zijn niet te vermijden. Is het dan hopeloos?
Ander denkkader ?
Het denkkader waar we moeten uit stappen is dat we blijkbaar denken dat de overheden hun financiële problemen alleen moeten oplossen. Hierbij enkele bedenkingen.
De enorme welstand die we sedert 60 jaar bereikt hebben is er niet onder impuls van de overheid gekomen. Ze was de vrucht van de inspanningen van iedereen: van ondernemerschap, innovaties, de inzet van iedere burger in zijn job en de hoge arbeidsproduktiviteit.
De oorzaak van de problemen die we nu kennen ligt ook niet enkel bij de overheid. We hebben er allemaal ons deel in.
Een ander burgerschap?
We kunnen geen neutrale toeschouwers meer blijven.
Uit de problemen geraken kan alleen maar door een collectieve inzet waartoe iedereen uitgenodigd wordt.
Aan de overheid mogen we voortaan collectief niet méér vragen dan ze kan geven. Zo zal de overheid geen tekorten meer moeten opbouwen en schulden maken die op termijn een bron van grote ellende worden. We verkiezen best politici die ons dat eerlijk vertellen en die in de 1e plaats graag en zonder ruzie samenwerken over alle partijen heen. Die kunnen dan een beleid voeren dat op ons aller toekomst gericht is, en niet louter op de onmiddellijke wensen van de eigen kiesgroep.
Als burger en kiezer geven we beter de houding op van: raak niet aan mijn centen wat de boodschap inhoudt om het bij de anderen te halen. We bewandelen geen sluikse of vergezochte wegen om te ontkomen aan de belastingen die een moderne samenleving nu eenmaal nodig heeft.
Wat vergt dit?
Dat we ons huidig niveau van denken en reageren kunnen overstijgen , ons afvragen wat we echt nodig hebben en wat bijkomstig is, onze verwachtingen bijstellen en er misschien ook gelukkiger van worden.
Dit tema vind je terug in mijn boek De haalbare utopie waar ik het heb over verslavingen allerhande die aan de basis liggen van de risicos die we hedendaags lopen. Een ervan is de verslaving van alle westerse regeringen aan budgettekorten.
Problemen zijn nooit oplosbaar met dezelfde manier van denken waarop ze ontstaan zijn. Albert Einstein