Laat het ons onder ogen zien: Corona en haar nasleep houden ons nog jaren bezig

Laten we ons niet in slaap wiegen door de actuele terugloop van de besmettingen en de slachtoffers, en van het lossen van de lockdown. Een uitdaging van formaat. Kan onze samenleving die wel aan? Wat is daar voor nodig?

Wat ligt er quasi zeker in het verschiet?

• Een wereldwijd  beschikbaar vaccin is ten vroegste pas eind 2021 beschikbaar. En komt er ooit wel een? Want dit virus blijkt een weerbarstige soort. Behandelingsmedicatie is in de tussentijd evenmin een zekerheid.
• Zolang zullen er grote beperkingen blijven aan het vroegere normaal door de risico’s van lijfelijk contact.
• De pijlers van onze welvaart en levenswijze lopen daardoor op de duur ernstige averij op of komen zelfs in gevaar: de overheidsfinanciën, de economische activiteit die onze bevoorradingsstromen van voedsel en goederen in gang houdt en onze inkomens voedt kan geplaagd worden door faillissementen en ontslagen, en niet te vergeten de euro en het banksysteem. Blijvende onzekerheid is dodelijk voor de economie.
• Bijkomend  loopt het klimaatprobleem niet weg en kan het zwaar roet in het eten gooien door oogstbedreigende droogte en waterschaarste,  hittegolven  die landen onleefbaar maken, rampen zoals stormen en overstromingen die onze gebouwen en infrastructuur beschadigen.

Al deze pijlers trekken daarenboven elkaar naar beneden, tot een zelfversterkend totaal effect.

Is dit doemdenken of juist realisme? Of een gebrek aan optimisme?

Ik ben niet alleen met deze donkere bril.

Lees het rapport van de nationale bank van 19/5/2020, geschreven door nuchtere rationele mensen. Lees het interview in De Morgen van 27-5-20 van Wall Street veteraan Georges Ugeux en zijn gitzwarte voorspellingen.

Wat zal dat in de praktijk worden? Wat wordt ons leven?

Dichtbije contacten zijn voor jarenlang beperkt. Zal men dit op de duur kunnen blijven verwerken?

Veel vertrouwde dingen zijn er nog in verminkte vorm, als ze al niet compleet wegvallen.

Ze zullen ook niet meer leuk zijn, maar alleen zakelijk: doeltreffend en efficiënt. De winkelbeleving maakt plaats voor Bol.com. De schrik voor de besmetting doodt de spontaneïteit en de zorgeloze uitgelatenheid.

We mogen ons dus opmaken voor een langere periode van onzekerheid, harde tijden en welvaartverlies. Het leven wordt onvermijdelijk duurder door een samenspel van de verstoring van de bevoorrading, bedrijven die wegvallen door faillissementen waardoor de concurrentie minder speelt, en strenge veiligheidsmaatregelen.

Heel deze toestand doet mij terug denken aan het verhaal destijds van de amerikaanse admiraal Stockdale in zijn vietnamese gevangenschap.

In zijn boek ‘From Good to Great’ vertelt business auteur Jim Collins zijn verhaal. Het speelt zich af tijdens de Vietnamoorlog. We schrijven 9 september 1965. De Amerikanen zijn volop in strijd met de Vietcong. Die dag stijgt admiraal Stockdale op vanaf het vliegdekschip USS Oriskany. Zijn vliegtuig wordt op de terugvlucht neergehaald door luchtafweergeschut. Stockdale redt zichzelf met de schietstoel, maar wordt nadien als krijgsgevangene ingerekend.

Admiraal Stockdale was de hoogste officier die gevangen zat in het beruchte Hoa Lo krijgsgevangenenkamp, de zogenaamde Hanoi-Hilton. Mishandeling en uithongering van gevangenen waren er dagelijkse kost. Velen overleefden het niet. Wie wel overleefde, kwam uiteindelijk vrij ; Stockdale in 1973.

Maar tijdens de hele duur van hun gevangenschap hadden de gevangenen niet het minste benul of ze ooit nog zouden vrijkomen, laat staan wanneer.

Collins interviewde Stockdale jaren later. De cruciale vraag luidde : wie overleefde het kamp en wie ging eraan ten onder ?

“Degenen die het niet overleefden waren de optimisten”, antwoordde Stockdale verrassend. “Die zegden : tegen Kerstmis zullen we hieruit geraken. Kerstmis kwam en ging. Dan zeiden ze : met Pasen raken we hieruit. En Pasen kwam en ging. En dan Thanksgiving, en dan een volgende Kerstmis. En finaal stierven ze aan een gebroken hart … Dit is een belangrijke les : je mag je vertrouwen in een goede afloop nooit verwarren met de discipline om het hoofd te bieden aan de meest brutale feiten in je huidige realiteit, hoe erg die feiten ook mogen wezen.”

Om te overleven is het dus blijkbaar soms eerst nodig om te sterven aan alle valse hoop en verwachtingen, de ergst mogelijke uitkomst onder ogen te zien, ze te verwerken en vervolgens ook te geloven in de mogelijkheid van redding om er sterker uit te komen.Admiraal Stockdale toont ons de les : “Confront the brutal facts, but never lose faith”. Verwacht je steeds aan de slechtst mogelijke uitkomst, en geloof dat je ze zelfs dan nog te boven zult komen.

Hoe kunnen we zijn verhaal vertalen naar Corona-tijden? Hoe dat vertrouwen in een goede afloop bewaren?

Ik geloof in het aan elkaar stellen van nieuwsgierige vragen die hoopgevende inspiratie en energie kunnen geven, eerder dan in het éénrichtingsverkeer van goede raad en het brengen van getuigenissen.

Best beginnen met het opgeven van alle verwachtingen? Zouden we ons niet mogen overgeven aan het niet weten wat die onzekere toekomst brengt? Kan misschien ontspannend werken en nieuwe perspectieven openen?

Winston Churchill kreeg in 1940 de Engelsen mee achter zijn boodschap van Blood, Sweat and Tears. Kan het met elkaar delen van deze lastige vooruitzichten, helpen om de hoop te bewaren?

Krijgen we niet de uitdagingen die we (al zij het soms net nog) aan kunnen?
Vinden we het zelfs wenselijk dat het oude normaal nog terugkomt?

Zijn we vergeten dat de geschiedenis een afwisseling is van voorspoed en tegenspoed, van oorlog en vrede, van vreugde en lijden, van gemakkelijk en lastig, van genieten en afzien? Dat voorspoed komt maar ook gaat?

Als we nu zien dat mensen  er toe komen om zichzelf  in deze abnormale tijd te overstijgen, mogen we dan niet de hoop koesteren dat we samen met vele anderen daar ook toe in staat zijn?

Ik geef mijn eigen ervaring met wat mij altijd helpt bij lastige en onvoorspelbare vooruitzichten.

Als ik de moed kan opbrengen om de beelden van mijn angsten zonder pardon te durven in de ogen te kijken en er mij aan over te geven, dan gebeurt er iets magisch. Angsten zijn als monsters met dreigende scherpe klauwen. Maar nu veranderden ze in tamme wezens. En bij die ommekeer kreeg ik inspiratie, ideeën en energie om mee aan de slag te gaan.

Klinkt dit raar? Zeker. Maar het werkt. Het vergt alleen moed. Daar is iedereen toch toe in staat?