Ik bekijk de zaken vanuit een primair niveau van menselijke drijfveren. Jonge mannen vertonen in alle culturen ter wereld een drang naar zelfmanifestatie door middel van agressiviteit, geweld denken in termen van vijandschap en tegenstand, gestoeld op hun fysieke krachten en energie die door de testosteron hormonen tot ontwikkeling komen.
In een extreme vorm gaat dit tot moordlust en doodsverachting. Dit verschijnsel is het meest uitgesproken in de puberteit en de adolescentie, en bij het extrovert deel van de bevolking. Vooral bij jonge volkeren met een platte leeftijdpiramide worden deze energieën niet getemperd en in zinvolle banen gekanalizeerd door een in levenswijsheid gegroeide oudere generatie. Deze energie zoekt onweerstaanbaar een uitweg en is niet tegen te houden. Ze kan onvermijdelijk een tijdlang erge brokken maken en groot onheil aanrichten. Denk aan wat de duitse jeugd aangericht heeft in de 2e wereldoorlog ( en er zelf aan ten onder gegaan is) en aan de holocaust, beïnvloedbaar als ze was door een demoon van het kwaad als Adolf Hitler. Dit soort demonen duiken blijkbaar op in dergelijke bevolkingssituaties. Het grootste gevaar voor losgeslagen oorlogsgeweld ligt in de huidige wereld bij de arabische volkeren: een zeer jonge en talrijke bevolking en een cultuur die achtergebleven is bij de rest van de wereld inzake zowel ontwikkeling naar democratie als inzake economische groei en welstand. En die verschillen zijn hen door de moderne communicatiemiddelen overduidelijk zichtbaar gemaakt. Daarbij Door komt nog dat hun woestijnachtig klimaat hun lokale voedselvoorziening stilaan in gevaar brengt. Zwart Afrika kan eveneens een risicofactor worden. Daarentegen zullen landen zoals China, Japan, zelfs Rusland, met hun verouderende bevolking en hun bereikt welvaartspeil geen neigingen tot collectief geweld te zien geven. Een moslimland als Turkije heeft al langer ervaring met een seculiere staat en kent een hoge economische groei en stijgende welstand. Daarentegen kunnen Pakistan en Indonesië met hun grote jonge bevolking ook probleemlanden worden. De allochtonen in West-Europa zijn soms een gevaarlijker voedingsbodem voor Jihadisme dan in hun landen van oorsprong. Emigranten kwamen in alle tijden en landen uit het meest energieke en extroverte bevolkingsdeel, en lopen meest kans op gewelddadigheid als ze eenmaal ontworteld geraken in hun nieuw land. Voorbeelden zijn de immigratiegolf in de Verenigde Staten tussen 1870 en 1910, en zelfs onze vlaamse inwijkelingen in Wallonië in dezelfde periode.
Waar is dan de plaats van de Islam?
Dergelijke groepen zullen nooit toegeven dat het hun hormonen zijn die hen sturen naar het geweld. Ze zullen altijd een hogere ideologische dekmantel vinden om voor zichzelf en de buitenwereld een verrechtvaardiging te vinden voor hun gedrag. In Duitsland was het de nazi ideologie. Voor Isis is het de Jihad vanuit hun interpretatie van de Koran. Andere voorbeelden zijn te vinden in het Japans militair fascisme in de jaren 1930 dat leidde tot hun veroveringstocht vanaf 1940. De franse revolutie met haar idealen van eenheid, gelijkheid, broederlijkheid, eerst met het geweld in eigen land met de guillotine als symbool, dat later door Napoleon naar de rest van Europa werd geëxporteerd. De middeleeuwse kruistochten naar het heilig land onder de banier van het kruis. …..
Waar mogen we ons aan verwachten?
Het kwaad is niet tegen te houden. Deze opgehoopte energie van geweld zit te duwen tot ze tot uitbarsting kan komen. Blijkbaar is het een onvermijdelijke wetmatigheid. De relatie met de vrouwen is er een van dominantie door geweld, in plaats van de hoofse liefde onder gelijken.
Het zal maar ophouden als het uit zichzelf doodbloedt. Ik denk aan het gezegde: wie het zwaard hanteert zal er door vergaan. En met het ouder worden van de overlevenden bot ook het geweld af.
Hoe kunnen we ons hiertegen wapenen?
Jihadisten buiten de zwakke plek uit van hun tegenstanders: de angst. Wie zich laat domineren door angst, laat zich ook domineren door gewelddadige groepen ( het geheim van de maffia bijvoorbeeld). Het komt er dus op aan de eigen angsten te beseffen en te erkennen. We kunnen er leren mee omgaan zodat ze ons niet meer domineren en onvrij maken. Het gaat om het aankweken van moed. Het kan.
Dus, het verketteren van de Islam is naast de kwestie. We krijgen meer verbinding met andere culturen door nederig toe te geven dat we in onze westerse maatschappij zelf vastgelopen zijn en geen geslaagd voorbeeldmodel zijn voor die anderen.
Sleuteltemas: demografie/ extroversie/ testosteron
Jan Bossuyt was algemeen directeur van Boss Paints (Waregem) met de Colora winkels. Hij is auteur van de boeken De magie na overgave en De haalbare utopie, ongewone tijden vragen ongewone antwoorden.