In volle Corona crisis is er in heel de wereld geen kat die weet hoe het zal aflopen. We doen er dus best aan dit helemaal onder ogen te zien en te aanvaarden. Het zou eventueel kunnen meevallen, maar het zou ook kunnen heel erg worden.
Als bijvoorbeeld alle dominostenen van onze moderne wereld de een na de ander zouden omvallen: de staatsfinanciën met ons sociaal vangnet, de euro, de banken, de nutsvoorzieningen van elektriciteit en internet, de bevoorradingsketen van voedsel, medicijnen en brandstoffen.
Zal onze bevolking, moest deze crisis nog maanden tot zelfs jaren aanhouden, bestand zijn tegen deze slijtageslag en de mogelijke aftakeling van onze vertrouwde leefwereld?
Gaan kwetsbare bedrijfstakken zoals de winkelsector en de Horeca, de luchtvaart en het toerisme zich ooit kunnen herstellen?
Wordt het leven dan niet onvermijdelijk veel duurder?
Zit er dan iets anders op dan te zoeken naar fundamentele hefbomen om met die onzekerheid om te gaan?
Wordt het niet nodig dat we afleren om veel dingen nog als vanzelfsprekend te bekijken? En ons niet laten in slaap wiegen door de eerste hoopvolle signalen omdat er ons nog een lange nasleep te wachten staat?
Taking nothing for granted any more
Dat betekent: op alles voorbereid zijn; niets als vanzelfsprekend vinden, definitief verkregen en toegekend, en eeuwig beschikbaar. Elke dag verwonderd uitkijken of al het bovenstaande terug beschikbaar is. Er op voorbereid zijn dat het er plots niet meer is. En ons nu al afvragen : wat doen we dan ?
Beseffen wij wel dat de verworvenheden van het moderne leven, die we nu ongemerkt als vanzelfsprekend zijn gaan vinden, van heel recente datum zijn in de geschiedenis van de mensheid?
We zijn het heel normaal gaan vinden dat ons pensioen op tijd betaald wordt, dat we op brugpensioen kunnen, dat de banken ons spaargeld veilig beheren, dat we goedkoop voortgezet onderwijs kunnen genieten, dat de medische wereld voor (bijna) alles en nog wat hulp en raad weet, en dat de overheid het gros hiervan betaalt , dat er drinkbaar water uit de kraan komt, dat we dagelijks de krant thuis krijgen en de radio kunnen beluisteren die ons laten weten wat er in de wereld gebeurt, en de TV die hetzelfde doet en ons daarbij vermaak bezorgt, de postman die regelmatig rondkomt, de treinen die ons (bijna) overal (bijna) tijdig naar toe voeren, de vliegtuigen die ons overal in de wereld en soms spotgoedkoop naartoe vliegen, dat er altijd electriciteit is, de vuilnis die iedere week opgehaald wordt…
Het brutaal ontwaken dat we nu beleven kan ons emotioneel erg raken en ons uit ons evenwicht halen. Ik denk dat niemand van ons ontsnapt aan de gevoelens van angst en somberheid die deze plots onzekere vooruitzichten menselijk gezien onvermijdelijk oproepen. Niet alleen bij de meest kwetsbaren.
Wat heb ik geleerd over wat daarbij niet werkt?
Wat heb ik geleerd over wat daarbij niet werkt, uit mijn eigen vroegere ervaringen met grote angsten en storende gedachten?
Een aantal zeer menselijke reacties: er tegen vechten en de realiteit ervan ontkennen; er van weglopen door er niet te willen aan denken; halsstarrig vasthouden aan de idee dat het vanzelf wel terug goed zal komen; alleen een rozige uitkomst er tegenover stellen.
Wat werkte wél?
Ik heb toen geleerd dat als ik ten einde raad, mij overgaf aan al die angsten en zorgen, door alle weerstand er tegen op te geven, en ze ten volle onder ogen te durven zien, dat, merkwaardig genoeg, die angsten hun dreigend karakter ineens kwijt waren. En dat ik daardoor energie en inspiratie vond om mee aan de slag te gaan.
Ook nu wil ik Corona op die manier benaderen.
Er zich aan overgeven kan dramatisch schijnen, maar verandert niets aan de realiteit ervan. Het wordt daardoor niet nog erger. Ik heb vertrouwen in het tegendeel. Dat ik zo, ondanks de crisis, toch energie en inspiratie krijg om door te gaan om zelf een bijdrage te leveren.
Wat dus concreet kan helpen, is mijn angsten te benoemen, ze een naam te geven. Dat ontmijnt ze. En ze delen met de mensen uit mijn omgeving. Gedeelde angst wordt halve angst.
Mijn favoriete auteur Margaret Wheatly schreef een waardevol boek
Turning to one another, simple conversations to restore hope for the future
Ik maakte een selectie:
- Wanneer iemand de waarheid vertelt, worden we hoopvol.
- Waarachtige verbinding met een ander menselijk wezen, bezorgt ons vreugde. Zelfs in de ergste ramp.
- We moeten vertragen. Niets zal er ten goede veranderen tenzij we dit doen.
- We hebben tijd nodig om na te denken, te leren, om elkaar te leren kennen.
- Wanneer een gemeenschap van mensen ontdekt dat ze een bezorgdheid delen, begint de verandering.
- We aanvaarden dat gesprekken bij momenten verward kunnen zijn.
Verandering begint altijd met verwarring. Het kan ons beangstigen om op te geven wat we weten, maar het is in de afgrond dat het nieuwe leeft. Als we doorheen de angst kunnen gaan, en de afgrond ingaan, worden we rijkelijk beloond.
Haar versie van overgave aan de angst: wanneer we angstig zijn, gaan we de angst niet ontkennen. We geven toe dat we angstig zijn. Maar we lopen niet weg. We blijven staan waar we zijn en ontmoeten dapper onze vrees. We gaan er naar toe, we worden nieuwsgierig er naar, tot we er in relatie mee zijn. Dan verdwijnt de angst meestal. Plaats je hoofd in de muil van het monster, en het monster verdwijnt.
In crisissen ligt de ruimte wijd open om bij te dragen. We ontdekken talenten die we niet kenden.
Het zal moed én overgave vergen, Jan
Dag Jan,
In het manifesto dat ik schreef n.a.v een vraag die ik op FB stelde aan mensen – “wat wil je ANDERS doen na corona?” – kwam VERTRAGEN er inderdaad uit als één van de antwoorden, met stip. Geïnteresseerden kunnen het manifesto hier lezen: https://www.kantelmanifesto.be/ en eventueel downloaden.
Ik merk dat mensen er blij van worden en er rust in vinden. Meteen een paar goede bouwstenen voor de toekomst. Dank voor je mooie tekst. Woorden verbinden. En creëren werelden…