De laatste tijd heb ik het gevoel van persoonlijk in een schizofrene wereld te leven. Enerzijds loop ik mee met iedereen in de gewone gang van ons leven zoals we het in dit tijdperk gewoon zijn. Anderzijds voel ik mij alleen in het volle besef van wat ons aan dreigingen nu al enkele jaren boven het hoofd hangt. Is het diezelfde schizofrenie die nu ook de spijbelende scholieren ervaren en hen opstandig maakt?
Ik leef nu in onzekerheid door die lang aanslepende en almaar aangroeiende bedreigingen – – sedert maart 2016 zijn er geen erge feiten meer gebeurd-. Dit gevoel doet mij denken aan de legerverhalen van mijn vader en mijn ooms in de lente van 1940. Na 7 lange maanden van mobilisatie waren ze de verveling en het afwachten van een oorlog kotsbeu. Ze voelden zich machteloos en hadden het gevoel dat er iets op komst was (een oorlog) .. maar niets gebeurde. Tot dan finaal op 10 mei 1940 de Duitse inval kwam.
Ik koppel dit gevoel van ‘ongerust afwachten’ aan elkaar. Het niet weten, voelen dat iets op komst is … het afwachten, op iets dat niet komt …
En ik zie dat gevoel ook weerspiegeld in de media. Ik lees vaak analyses van geleerde en intelligente mensen die stilstaan bij wat er in de wereld gaande is. Vanuit hun rationeel verstand doen ze haarfijn de problemen uit de doeken. Ze maken zich grote zorgen over de toekomst, en zien het somber in. Sommigen geloven zelfs niet meer in een goede afloop.
Bart Sturtewagen bvb. is in zijn wekelijkse bijdrage in De Standaard zeer somber over de Belgische politieke wereld.
Jonathan Holslag (prof VUB is zeer somber over de toekomst van ons oude continent, en vindt dat het definitief op de terugweg is. (recent in De Morgen van 15-1)
Dat is ook de finale conclusie van journalist Joris Luyendijk over de Londense city die hij jarenlang observeerde: de hardnekkig vastgelopen collectieve houding van de Londense en andere bankwereld in hun oude patroon van het enge eigenbelang ( De Standaard juli ’18). Zelfs na de crisis van 2008 waarin ze pas na massale tussenkomsten van de Europese en Amerikaanse overheden de dans konden ontspringen. Hij concludeert dat er eerst rampen moeten gebeuren vooraleer de bankwereld tot een houding van verantwoordelijkheid komt.
Zelfde verhaal bij het geldsysteem. De huidige munten in de wereld staan op een zeer wankele basis. Doordat de goudstandaard al jaren geleden afgeschaft werd, is geld een pure kwestie van vertrouwen in de overheid geworden. Als het publiek hoogtevrees zou beginnen krijgen, valt het geldsysteem ineen, en dan ligt heel het economisch en maatschappelijk leven stil. Wijlen Bernard Lietaer, een West-Vlaming met expertise en jarenlange ervaring in de internationale wereld van het geld waarschuwde hier al jaren voor en voorspelde dat muntsystemen zullen imploderen.
Over de opwarming van de aarde
Ik lees in De wereld morgen (19/7/17): zelfs de doemdenkers zijn te voorzichtig (journalist David Wallace-Wells). Klimaat activist Kevin Tremberth zegt dat W-W nog te weinig paniekzaaier is. De politieke en sociale gevolgen zijn levensgrote onbekenden.
De klimaatactiviste Naomi Klein
Maar zelfs die 2°C opwarming lijkt al een utopische droom, want de emissies stijgen nog altijd met meer dan 5% per jaar, terwijl ze in de rijke landen met 8 à 10% zouden moeten dalen. “Dus staan we voor een grimmige keus: alles in de wereld laten veranderen door de ontwrichting van het klimaat of zo ongeveer alles aan onze economie veranderen om aan dat lot te ontkomen.” En: “Het betekent heel eenvoudig dat klimaatverandering een existentiële crisis is geworden voor de menselijke soort”.
Wat kan ons hoop geven? Bij mij wisselen de momenten van diepe ongerustheid tot zelfs angst, af met ergens een heimelijke nieuwsgierigheid naar wat zal komen. Is dit een naieve nieuwsgierigheid, of kan ze helpen om door te komen wat zal komen? Moeten we het vervolg lijdzaam afwachten en ondergaan? Of kunnen we zelf iets in gang zetten? Al is het maar om met die onzekerheid om te gaan?
Gaat het bij de klimaat- en andere dreigingen over ongefundeerd doemdenken, of integendeel over een realistische voorspelling? Kan het helpen om ons nuchter verstand hierop te laten inwerken? Of moeten we afwachten tot iets dramatisch ons overkomt? En dan nog… hoe gaan we daarmee om? Dat is voer voor volgende blogs.
Laat ons beginnen bij het begin. Hoe ga ik om met mijn onzekerheid, ongerustheid … waar ik nu voor sta? Een idee?
Beste Jan,
Naar mijn mening, kunnen voldoende angst en onzekerheid ook een trigger zijn om iets positiefs in gang te zetten. Als de angst en onzekerheid te groot wordt, overwin je je terughoudendheid om het oorlogsgebied te verlaten en te ruilen voor de nieuwe onzekerheid van een leven in een ander land. De grootste sceptici zal je alleen maar kunnen overtuigen met een reële ramp. Maar meestal kan de meerderheid de nieuwe koers bepalen. Die noodzakelijke meerderheid zoeken is nu pas echt begonnen. Steden worden groener, het platteland wordt minder kaal. Transport neemt alsmaar toe, maar zal ook ‘vergroenen’, het aantal mensen neemt almaar toe, maar een groter wordend aantal gaat stilletjes aan mee in het verhaal van een kleinere ecologische voetstap. Plastic zal grotendeels verdwijnen, bomen worden massaal geplant. Overal veel goeie wil, maar het is de race tegen de tijd die wellicht de grootste uitdaging wordt. ‘De mens’ is flexibel, veel is mogelijk. En als het drastisch ‘moet’, desnoods per gezin iedereen maar 1 kind, 1 huis, 1 gsm, 1 auto en 1 computer. Dan hebben we wellicht nog steeds meer dan de meeste van onze grootouders die heel gelukkig hebben geleefd, niettegenstaande 2 oorlogen.
Zou de dieperliggende oorzaak niet de blijkbare miskenning van ons 2000 jaar oude Grieks-Joods_Romeins-Christelijk gedachtegoed -het fundament van onze Mensenrechten (UVRM 1948; met vrijheid van mening en vrijheid van vereniging als basissen voor een open maatschappij)-, niet kunnen zijn? Buiten onze westerse beschaving ontstonden in de wereld nergens democratischer rechtstaten. Moeten we (ook als ingenieurs..) niet eerst daar aan denken? is de rest dan niet ‘curieren an Symtom’?