Leiderschap voor deze tijd vraagt niet dat ondernemers hun persoonlijkheid moeten veranderen, maar wel hun stijl leren aanpassen. Wat leren de Vynckes ons hierover?
C.G. Jung zag, na jarenlang mensen te hebben geobserveerd, dat je mensen kan indelen in persoonlijkheidstypes. De combinatie van de categorieën introvert-extrovert en rationeel-intuïtief resulteerde (in zijn basismodel) in 4 soorten persoonlijkheden:
De Vynckes zijn, typisch voor West-vlaamse ondernemers, uitgesproken extrovert. Extroverte mensen laten zich in aanwezigheid van anderen, het vlugst en het luidst horen. Ze beschikken van nature over veel energie. Ze nemen spontaan gezagsposities in. Ze zijn sterk in het aansturen van anderen, bevelen geven, druk uitoefenen, de baas spelen. Altijd druk bezig, het moet vlug gaan, ongeduldig, willen vlug resultaten. Ze hebben de neiging om eerst te doen en dan pas te denken.
Maar die stijl kan zich tegen hen keren. Het zijn van nature slechte luisteraars. En hun luidruchtige en dwingende stijl kan mensen afschrikken. Niet de juiste aanpak dus voor leiderschap dat het beste uit mensen laat tevoorschijn komen.
De leiders van de toekomst die we nu zien opstaan, hebben geleerd om zich aan te passen aan anderen, hun medewerkers, aan de omstandigheden. Ze leren stilstaan bij de dingen en leren tijd te nemen om echt te luisteren. Ze leren nadenken vooraleer ze in actie schieten. Ondanks dat ze daar van nature moeite mee hebben.
Wat zegt Nicolas Vyncke? (lees hier ook het interview met Nicolas Vyncke)
“Wat appreciëren mijn medewerkers minder? Dat ik altijd wat te rap wil gaan. Dat als ik een mening heb, ik er zo moeilijk van af te brengen ben. Ik probeer zeer veel te luisteren. Luisteren is een van de belangrijkste aspecten van communicatie. (Maar ik denk ook dat mensen dat eigenlijk graag hebben. Dat ze geen leider willen die continu twijfelt.)”
Peter Vyncke: “Ik kan soms heel sterk zijn in mijn overtuiging, “zo gaan we het doen”. Dat eerste gedacht, ik kan dat heel krachtig brengen.”
JB: Welk signaal geef je met die stijl, doet dit de deur dicht voor mensen, of kan het mensen integendeel uitnodigen voor een verder gesprek?
“Nu raak je een van mijn zwakke punten aan. Een nadeel van mijn persoonlijkheid is dat mensen veel tijd moeten nemen op mij te leren kennen. Zo dat ze verstaan wat ik bedoel, en dat is dikwijls niet wat ik zeg. Voor mijn vrouw, mijn broer, mijn vader, voor de mensen die hier 20 jaar werken, is dat geen probleem, die kijken daar doorheen. Die weten: dat is mijn visie, ik denk dat we het zo en zo moeten doen, en geef jullie nu eens aan wat er goed aan is, wat slecht, en hebben jullie betere ideeën?
Maar voor mensen die mij voor de eerste keer zien, of die jong in de firma zijn, is het wel schrikken. Vroeger had ik, als iemand met een voorstel kwam, al eens durven zeggen: waardeloos! Je moet je eens indenken in die persoon: die heeft daar ik weet niet hoe lang aan gewerkt, en dan zeg ik: waardeloos! Daarmee bedoel ik eigenlijk: goed, maar we gaan dat een beetje moeten bijsturen. Dan moet je natuurlijk niet zeggen: waardeloos.
Met zo een stijl creëer je bij andere mensen een bepaald idee over u, dat dus helemaal niet klopt met wie je zelf bent. Maar je doet het wel jezelf aan natuurlijk. Je kunt niet aan de ander vragen om doorheen uw façade te kijken om uw goed hart te zien, het is jijzelf die dat goed hart moet tonen. Mijn beste vrienden, die mij door en door kennen, moesten mij altijd verdedigen bij derden als ze horen van iemand die mij maar één keer gezien heeft “ die Peter Vyncke is maar zo en zo”.
Ik heb dat intussen wel bijgestuurd omdat het ontgoochelende is om te horen dat mensen een beeld hebben van u dat niet klopt met wat je zijt. Heel mijn stijl ga ik niet veranderen, heb er zelfs geen zin in, maar ik moet wel zorgen dat ik met mijn stijl maatschappelijk kan functioneren. Ik ben in de grond niets veranderd, maar door ouder te worden gaan de hoeken er af. Je wordt kalmer en gematigder. “
JB: Dat roept bij mij de vraag op: gebeurt dat automatisch door ouder te worden, of komt dat door een bewuste keuze?
“Alleen als je bewust in het leven staat. Ik leef een groot deel van mijn leven op meta-niveau. Als ik tegen jou iets zeg, en jij geeft een antwoord, dat test ik dit op meta-niveau. Vanuit dat meta-niveau kies ik: spot uit, spot aan. In plaats van in de spotlight te staan, een beetje zelf spot. Je kunt maar jezelf leren kennen door in interactie te gaan met anderen. We hebben zoveel capaciteiten in overschot in ons brein, dat als we hier zitten te spreken, een deel van mijn bewustzijn op metaniveau kan zitten mee te kijken.”
Dirk Vyncke over zijn ervaring met het nemen van risico’s:
“Frankrijk werd ons eerste exportland. We begonnen er aan onder het motto: eerst verkopen, en dan zien we wel hoe we het oplossen. Financieel niet aan te raden dus. Het lot van ons bedrijf heeft bij momenten aan een zijden draadje gehangen. Ik herinner mij een onderhandeling rechtstreeks met een duitse CEO waar het er op of er onder was. Dus: risico’s nemen hoort er bij maar even goed streng zijn op financiën, en risico’s beperken. Duurzaam ondernemen = ondernemen dat het blijft duren.”
JB: Verloochenen ze daarmee zichzelf, doen ze zichzelf daarmee geweld aan? Of groeien ze integendeel in bekwaamheid?
Dat laatste was bij de Vynckes in alle geval hun eigen overtuiging.
JB: Ik heb het zelf in mijn eigen ondernemersloopbaan bij BOSS ervaren als een verrijking. Die typologie van Jung bezorgde mij een ware aha erlebnis.
Ik leerde zowel mijzelf beter kennen, als de anderen. Het model leert je dat er geen betere of slechtere mensentypes zijn. Het spoort je dus aan om altijd eerst de positieve kwaliteiten te zien die bij alle mensen aanwezig zijn. En het model intrigeert je nieuwsgierigheid genoeg om je over je weerstand te helpen om het in de praktijk zelf te testen. Voor mij als uitgesproken introvert, kwam dit neer op: niet te lang te blijven nadenken, maar om mijn stoute schoenen aan te trekken, en te leren naar buiten te komen. Om mensen publiek toe te spreken, mijn gedacht te zeggen, mijn standpunt uit te leggen. Mensen te leren ontmoeten in een stijl die zij verstaan, en te zien dat het werkt. Ik beschikte na een tijd over veel meer mogelijkheden in mijn communicatie, wat bovendien mijn zelfvertrouwen ten goede kwam.
Wie heeft gelijkaardige ervaringen met het soepel omgaan met de eigen stijl?