De saga van de Vynckeneers uit Harelbeke, de magiërs van het vuur: zoon Peter

Peter, zijn er dingen bijgebleven uit je studententijd?

Uit mijn cursus filosofie uit de eerste kandidatuur: De 2ᵉ categorisch imperatief van Immanuel Kant: gebruik de ander nooit als middel maar als doel.

Wat was jouw grondmotivering om na Leuven, in het familiebedrijf te stappen?

Ik kan mij niet meer herinneren dat ik een bewuste keuze zou gemaakt hebben ; mijn instap in het familiebedrijf was een volgende stap in een natuurlijk proces.

Als ik zou kunnen terugkeren in de tijd en heel bewust zou overwegen om in het familiebedrijf te stappen dan zou ik de vraag heel zeker positief beantwoorden.

Peter, je bent nu 24 jaar bezig bij Vyncke, wat gebeurde er in de eerste 10 jaar vóór je de fakkel overnam van vader Dirk?

Mijn vader zorgde voor de allerbeste opleiding die men zich kan inbeelden. De eerste 4 jaar heb ik zowat alles doorlopen aan wat er aan soorten werk was. Dan was ik klaar voor mijn eerste kans: 5 jaar naar Maleisië, het begin van mijn zelfrealisatie. Mijn vader zag een dubbele troef aan deze zet: ik was uit het oog van vader. Ik kon alleen op resultaten beoordeeld worden, zonder discussies over bijkomstigheden. En ik zat ineens in een andere cultuur. Dan kon ik terugkeren, niet als de zoon van Dirk Vyncke, maar met eigen verdiende sporen. Na 8 jaar al werd ik dan CEO. Mijn vader had het na 30 jaar wel een beetje gehad met de stresserende projectbusiness, en keek uit naar een nieuwe invulling van zijn leven.

Wat zijn volgens uw overtuiging de uiteindelijke fundamenten van het succes van Vyncke?

De kerndrijvers voor het succes van VYNCKE zijn de hoog getalenteerde en authentieke Vynckeneers die zich door eenzelfde set waarden laten drijven.

Peter, jouw leiderschap rond strategieontwikkeling, hoe ga je concreet te werk?

Een kwestie van voortschrijdend inzicht. Ik begin met daar een idee over te hebben, en ik denk dat de markt zo en zo zal evolueren. Maar dat is maar een gok, hoewel ik mij zo goed mogelijk probeer te informeren. Ik denk dat we die bepaalde markt in moeten, en ik ga veel communiceren. Mijn broer vraagt dan: waarom vertel je de hele tijd hetzelfde verhaal? Maar dat is mijn manier, want  zo krijg ik commentaar er op.

Ik kan goed luisteren terwijl ik aan het babbelen ben. Je kijkt vooral rondom u naar het non-verbaal gedrag van mensen.  Uiteraard stuur ik bij. Als ik mijn verhaal doe en ik zeg: we gaan met dit product naar die en die klant gaan, dan zegt er een: jamaar, er is dit en er is dat. Dan blijf je zitten, en dat draait dan een beetje rond in je hoofd. De volgende keer dat je die strategie uit de doeken doet, ga je die strategie corrigeren met die nieuwe info.

Waar je met je eigen zaak voor staat, moet je je voortdurend laten challengen door intelligente mensen die een andere mening hebben. Er zijn dan twee dingen die kunnen gebeuren: je gaat ofwel je mening bijsturen, ofwel worden er argumenten aangereikt om nog zekerder te zijn van uw zaak. Als mijn broer daar bij zit, voelt hij dat ik aan het bijsturen ben. Dat is dan dat voortschrijdend inzicht.

Ik kan soms heel sterk zijn in mijn overtuiging, “zo gaan we het doen”. Dat eerste gedacht, ik kan dat heel krachtig brengen. En mensen schrikken soms dat ik 10 minuten later heel verander van gedacht.

Welk signaal geef je met die stijl, doet dit de deur dicht voor mensen, of kan het mensen integendeel uitnodigen voor een verder gesprek?

Nu raak je een van mijn zwakke punten aan. Een nadeel van mijn persoonlijkheid is dat mensen veel tijd moeten nemen om mij te leren kennen. Zo dat ze verstaan wat ik bedoel, en dat is dikwijls niet wat ik zeg. Voor mijn vrouw, mijn broer, mijn vader, voor de mensen die hier 20 jaar werken, is dat geen probleem. Die weten: dat is mijn visie, ik denk dat we het zo en zo moeten doen, en geef jullie nu eens aan wat er goed aan is, wat slecht, en hebben jullie betere ideeën?

Maar voor mensen die mij voor de eerste keer zien, of die jong in de firma zijn, is het wel schrikken. Mijn beste vrienden, die mij door en door kennen, moeten mij altijd verdedigen bij derden als ze horen van iemand die mij maar één keer gezien heeft “ die Peter Vyncke is maar zo en zo”. De mensen die mij kennen kijken daar doorheen. Vroeger had ik, als iemand met een voorstel kwam, al eens durven zeggen: waardeloos! Je moet je eens indenken in die persoon: die heeft daar ik weet niet hoe lang aan gewerkt, en dan zeg ik: waardeloos! Daarmee bedoel ik eigenlijk: goed, maar we gaan dat een beetje moeten bijsturen. Dan moet je natuurlijk niet zeggen: waardeloos.

Met zo een stijl creëer je bij andere mensen een bepaald idee over u, dat dus helemaal niet klopt met wie je zelf bent. Maar je doet het wel jezelf aan natuurlijk. Je kunt niet aan de ander vragen om doorheen uw façade te kijken om uw goed hart te zien, het is jijzelf die dat goed hart moet tonen. Ik heb dat intussen wel wat bijgestuurd omdat het ontgoochelend is om te horen dat mensen een beeld hebben van u dat niet klopt met wat je zijt.

Ik heb perioden gehad in mijn leven dat ik hierover heel verdrietig was. Heel mijn stijl ga ik niet veranderen, heb er zelfs geen zin in, maar ik moet wel zorgen dat ik met mijn stijl maatschappelijk kan functioneren. Ik ben in de grond niets veranderd, maar door ouder te worden gaan de hoeken er af. Je wordt kalmer en gematigder. Als ik tegen jou iets zeg, en jij geeft een antwoord, dan test ik dit op meta-niveau. En dan: spots uit, zelfspot aan. We hebben zoveel capaciteiten in overschot in ons brein, dat als we hier zitten te spreken, een deel van ons bewustzijn op metaniveau kan zitten meekijken. Je kunt maar jezelf leren kennen door in interactie te gaan met anderen

Dat roept bij mij de vraag op: gebeurt dat automatisch, door ouder te worden, of komt dat door een bewuste keuze?

Alleen als je bewust in het leven staat. Ik leef een groot deel van mijn leven op meta-niveau. We hebben zoveel capaciteiten in overschot in ons brein, dat als we hier zitten te spreken, een deel van mijn bewustzijn op metaniveau kan zitten mee te kijken. Je kunt maar jezelf leren kennen door in interactie te gaan met anderen,

Wat waren de momenten van de waarheid, de crisissen, waar het er op of er onder was?

Ik heb er zelfs  al vier meegemaakt.

1. In 1997 was er de Azië crisis die onze omzet in Zuid-Oost-Azië op een tiende deed vallen.
2. In 2001 hadden we de technologie bubble die barstte en de beurs die crashte. De € was ineens 20% duurder dan de $. Onze kosten zijn in €, maar de inkomsten in $-zones.
3. Dan hadden we de financiële crisis van 2008-2009, waarbij de wereldhandel stilviel en investeringen massaal gecancelled werden.
4. Recent in 2016-17 speelde de lage olieprijs ons serieuze parten, omdat onze projecten daardoor niet meer rendabel uitvielen voor klanten.

Was er een rode draad in jullie aanpak van deze uitzonderlijke bedreigingen?

In alle omstandigheden hebben wij vertrouwen in onze positieve toekomstvisie. Wij hebben een vast geloof dat crisissen tijdelijk zijn. We laten onszelf accepteren wat niet veranderbaar is. Wij hebben onszelf verteld dat de mens geprogrammeerd is om succes aan zichzelf toe te schrijven, en mislukking aan de omstandigheden. Maar wij koesteren een gezonde dosis relativering, en stellen de uitwendige oorzaak van mislukken in vraag, stop daarmee. En daarna gaan we wat anders zoeken.

Het gevolg is dat we dingen bereikt hebben die we zonder crisis nooit zouden bereikt hebben. In de Aziatische crisis van ’97 zijn we bv. naar China getrokken. En we trekken lessen: we bereiden ons voor op crisissen door in goede tijden te sparen voor een oorlogskas. We weerstaan  in slechte tijden koelbloedig  aan de aandrang om mensen te ontslaan, want we kunnen ze vlug terug nodig hebben.

Wat zijn je vooruitzichten en aanpak voor de bloei van Vyncke in de komende jaren?

Ik ben op een punt gekomen dat ik alles heb wat ik wil. Op materieel vlak ben ik alleen bezig met wat ik zal nodig hebben eens ik 70-80 jaar ben. Ik heb bij Vyncke nog 20 jaar voor de boeg. Mijn broer en ik bereiden ons voor om binnen 2 jaar het beleid op korte termijn over te laten aan ons professioneel management team. Om enkel nog bezig te zijn met wat we als familie te doen hebben: 50/50 verdeeld  tussen de strategie op verder dan 5 jaar naar de klanten toe,  en de volgende generatie.

Ik droom er van om alles op poten te zetten, systemen om de continuïteit te verzekeren, een kader dat als team kan uitgroeien. Met het perspectief van te blijven duren met een horizon op oneindig. Met dit besef wil ik mijn beslissingen sturen. Dat staat korte termijn denken in de weg waarmee je uiteindelijk mensen bedriegt. Dit is onze juiste sturingscontext voor normering: eerlijk, voor-denken, om daarop ter verantwoording te kunnen geroepen worden.

Wat heeft het je allemaal bijgebracht persoonlijk en professioneel?  Welke levensfilosofieën vonden hun plaats?

Ouder worden heeft zijn kostprijs. Je betaalt cash fysiek. Maar wat je in de plaats krijgt is meer dan de moeite waard.

Ik kan nu zeggen: de afgelopen jaren ben ik elk jaar gelukkiger dan het jaar er voor. Op mijn 47^e leef ik in de beste van twee werelden: nog voldoende kracht van de jeugd, en de ervaring van het ouder zijn.

De crisissen leren je relativeren. Het leven is altijd een lach en een traan. Na regen zonneschijn. Ik daag altijd mensen uit die mij begroeten  met: “alles goed? “ en een vanzelfsprekend ja verwachten, met “neen”. Mensen die altijd in vorm zijn en waar alles altijd goed voor gaat zitten in een beschutte werkplaats. Het komt er op aan om bewust in het leven te staan. Anders dreigt er de oppervlakkigheid van de comfortzone.

Ik tracht mijn naïviteit uit mijn kindertijd te koesteren. Mogen dromen en geloven. En mij af te sluiten van negativiteiten. Mijn vader is intussen zodanig geprogrammeerd geraakt dat hij enkel de positieve dingen hoort. Zijn brein kan alleen dat opvangen. Het werkt aanstekelijk en besmettelijk. Je straalt het uit en je krijgt het terug.

Wat leerde je in Azië over de cultuurverschillen?

Ik kreeg vooraf de boodschap: let op met je onbehouwen stijl bij die Aziaten. Ze gaan schrikken, er is een groot verschil met Europa, ze zijn zeer gevoelig aan gezichtsverlies. Weet je wat? Na 25 jaar met hen te doen te hebben, geloof ik niets meer van die verschillen. Ik ben nu heel zeker dat wat een chinees gelukkig maakt, mij ook gelukkig maakt. En wat een Braziliaan en een Maleisiër verdrietig maakt, mij ook verdrietig maakt.

Over heel de wereld is gezichtsverlies pijnlijk. Het enige waarin we nog verschillen, is dat cosmetisch dun laagje van kleine gebruiken, handen geven, zoenen geven als we elkaar tegenkomen. Maar van als je het dun laagje wegschraapt, zijn alle mensen hetzelfde.

Is er iets dat je speciaal naar CEO’s wil meegeven?

Maak er een gewoonte van om systematisch tijd te nemen om stil te staan. Om gewoon niets te doen. Stilte is: een blanke agenda. Uit de routine stappen van geleefd te worden. Dan komen pas de echte gedachten.  Het kan alleen of je gaat met enkele mensen wandelen.

Wat is jouw ultieme droom?

Mensen gelukkig maken. Hen een warm gevoel te bezorgen en in dat gevoel samen te werken. Mijn motto: iedere dag de wereld beter trachten te maken.

Laat dat nu net dezelfde uitspraak te zijn van jouw kozijn Nicolas Vyncke in mijn interview van vorige maand.

Blijkbaar komen we voort uit eenzelfde nest.

De klimaatdreiging ligt aan de basis van jullie business en houdt je bezig. Waar situeer je jezelf tussen hoop en vrees?

Over die dreiging is blijkbaar nog altijd geen eensgezindheid. Of de qroenen nu gelijk hebben met hun sense of urgency, het 5 na twaalf, de zeespiegel die ons gaat verzwelgen, is voor mij niet de echte discussie.

Ik kijk liever naar de positieve kant van hun bijdrage. Zelfs al zou het verhaal niet kloppen, dan is het goede nieuws dat we als gevolg er van al iets mee doen. De groenen zijn geslaagd met hun klimaatbanvloek  in wat de Club van Rome in 1972 niet gekund heeft: het begrip schaarste geïntroduceerd, ons aanzetten tot hergebruik, zuiniger omspringen met grondstoffen, wat beter isoleren, recycleren. Dat we weggaan van onze wegwerpmaatschappij, dat we ons afvragen: zouden we dat niet herbezigen, kunnen we dit niet efficiënter doen, brengt dat geen schade aan aan de natuur, gaan we misschien de vogelpopulatie niet doen verminderen? Dat is hoe dan ook positief. Daar sta ik volledig achter, want ge moogt nooit verkwisten, zelfs al is er overschot.

En er is nog een leuke kant aan die hele klimaatkwestie: het werkt zeer verbindend. Ineens is er een thema gevonden waarmee Afrika babbelt met Latijns Amerika, met Europa,…. Omdat we maar één oceaan hebben, één atmosfeer.

Denk je dat dat besef al voldoende sterk is dat het niet verzandt in wishful thinking?

Het zal natuurlijk de nodige tijd duren. Maar het leuke is: we zitten samen, zelfs al ruziemakend zorgen we voor de planeet. Want er is niemand die zegt: we gaan de planeet vernietigen, we gaan verkwisten, soorten laten uitsterven. Ik geloof dat als er iets niet gaat over tegenstellingen, maar over iets dat ons bindt – en onze planeet en onze atmosfeer binden ons – en als we daarvoor samen zijn, ontwikkelen we een relatie, ga je werken aan de relatie, wars van wat je bespreekt.

De klimaatkwestie brengt partijen bij elkaar die nooit bij elkaar gezeten hebben. Want als je oorlog wil stoppen, moet je die mens zien, die een vrouw, een zoon en een kind heef dat ziek is. En als je ze persoonlijk ziet, is het moeilijk om nog oorlog te voeren. Ik ben zeker dat, zet je ons 10 minuten samen, en we gaan eten, en ik begin te vertellen, dat er dan zich een relatie opbouwt. Daarom blijf ik hoopvol: er komt een tijd dat er nergens nog een oorlog is! En als je mij niet wil geloven moet je het minstens samen met mij hopen!

Beste Peter, ik dank je voor dit rijk interview.